બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમાર પાંચમી વખત પલટાવવા માટે તૈયાર છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર ડિપાર્ટમેન્ટ શેરિંગ ડીલ ફાઈનલ થતાં જ નીતીશ કુમાર પોતાનું રાજીનામું રાજ્યપાલ રાજેન્દ્ર આર્લેકરને સોંપશે. આ પછી ભાજપ સાથે મળીને નવી સરકાર બનાવવાના પ્રયાસો કરવામાં આવશે.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, નીતિશ કુમારને ભારતીય જનતા પાર્ટી સાથે લાવવાની સ્ક્રિપ્ટ ઓક્ટોબર 2023થી જ લખવામાં આવી રહી છે. આ સ્ક્રિપ્ટ હેઠળ રાજીવ રંજન ઉર્ફે લલન સિંહને JDUના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ પદ પરથી હટાવી દેવામાં આવ્યા હતા.
ગઠબંધનની સ્ક્રિપ્ટ લખવા માટે JDU અને BJP હાઈકમાન્ડ દ્વારા 7 નેતાઓને મોરચા પર મૂકવામાં આવ્યા છે. જેમાંથી 4 JDU અને 3 BJPના છે.
સૂત્રોનું માનીએ તો આ સાતેય નેતાઓએ ગઠબંધનની સ્ક્રિપ્ટને અમલમાં મૂકવા માટે ઘણી સાવચેતી રાખી હતી. ડીલ્સ માટે મીટિંગ્સ કરતાં વધુ વપરાયેલ ફોન કોલ્સ.
આ ખાસ વાર્તામાં ચાલો જાણીએ આ 7 નેતાઓ વિશે…
1. નિત્યાનંદ રાય- કેન્દ્રીય ગૃહ રાજ્ય મંત્રી નિત્યાનંદ રાયને અમિત શાહના વિશ્વાસુ માનવામાં આવે છે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર નિત્યાનંદ રાય ભાજપ તરફથી સમગ્ર પ્રચારનું નેતૃત્વ કરી રહ્યા છે.
ગુરુવારે જ્યારે નીતિશ કુમારના બીજેપીમાં જોડાવાના સમાચાર લીક થયા ત્યારે નિત્યાનંદ રાયે સાથી પક્ષોને મનાવવાનું શરૂ કર્યું. મોડી રાત્રે રાય પૂર્વ સીએમ જીતન રામ માંઝીના ઘરે પણ જોવા મળ્યા હતા.
નિત્યાનંદ રાય બિહાર ભાજપના અધ્યક્ષ પણ રહી ચૂક્યા છે અને હાલમાં ઉજિયારપુરથી સાંસદ છે. 58 વર્ષીય રાયે પોતાની રાજકીય કારકિર્દીની શરૂઆત વિદ્યાર્થી પાંખ એબીવીપીથી કરી હતી.
વર્ષ 2000માં રાય પહેલીવાર હાજીપુર સીટથી ધારાસભ્ય બન્યા હતા. 2014 માં, તેમને ઉજિયારપુર બેઠક પરથી ઉમેદવાર બનાવવામાં આવ્યા હતા અને ભારે માર્જિનથી જીત્યા હતા. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે નીતિશ કુમારની નવી સરકારમાં રાયને ડેપ્યુટી સીએમનું પદ મળી શકે છે.
2. સુશીલ મોદી- પૂર્વ ઉપમુખ્યમંત્રી સુશીલ મોદી પણ નીતિશ કુમારને ભાજપમાં લાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી રહ્યા છે. મોદી નીતિશ કુમારની ખૂબ જ નજીક રહ્યા છે અને નીતિશ સમયાંતરે તેમના વખાણ કરતા રહે છે.
સૂત્રોનું કહેવું છે કે નીતીશ કુમારને ભાજપમાં લાવવા માટે જે નિવેદન તૈયાર કરવામાં આવી રહ્યું છે તેની પાછળ સુશીલ મોદીનો હાથ છે. શુક્રવારે પત્રકારો સાથેની વાતચીતમાં તેમણે કહ્યું હતું કે રાજકારણ એ શક્યતાઓની રમત છે અને તેમાં કાયમી દરવાજા ક્યારેય બંધ થતા નથી.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર નીતીશ કુમાર ઈચ્છે છે કે સુશીલ મોદીને ડેપ્યુટી સીએમ બનાવવામાં આવે. જો કે ભાજપ હાઈકમાન્ડ તરફથી આ અંગે લીલી ઝંડી આપવામાં આવી રહી નથી.
સુશીલ મોદીએ પણ પોતાની રાજકીય કારકિર્દી એબીવીપીથી શરૂ કરી હતી. ઈમરજન્સી દરમિયાન તેઓ જેલમાં પણ ગયા છે.
3. સંજય કુમાર ઝા- સંજય કુમાર ઝા જોડાણને લઈને JDU વતી સૌથી સખત બેટિંગ કરી રહ્યા છે. ઝા હાલમાં જેડીયુના રાષ્ટ્રીય મહાસચિવ અને નીતિશ સરકારમાં મંત્રી છે. નીતિશ કુમાર પછી, સંજય ઝા JDUમાં એકમાત્ર એવા નેતા છે જે સંગઠન અને સરકાર બંનેમાં હોદ્દા ધરાવે છે.
2017માં પણ ઝાએ નીતિશ કુમારને ભાજપ સાથે લાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. આ ખુલાસો જેડીયુ સાંસદ લાલન સિંહે 2022માં કર્યો હતો. આ વખતે પણ જ્યારે નીતીશ કુમારના બીજેપીમાં જોડાવાના સમાચાર સામે આવ્યા ત્યારે ઝાને સૌથી પહેલા મુખ્યમંત્રી આવાસ પર બોલાવવામાં આવ્યા હતા.
સૂત્રોનું કહેવું છે કે સંજય ઝા આ મહિનાની શરૂઆતમાં દિલ્હી ગયા હતા, જ્યાં તેમણે નીતિશ કુમારના ભાજપમાં જોડાવાની સ્ક્રિપ્ટ પર કામ કર્યું હતું. જોકે, દિલ્હીથી પરત ફર્યા બાદ ઝાએ નીતિશની ભારતમાં જ રહેવાની ઈચ્છાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.
ઝાએ પોતાની રાજકીય કારકિર્દીની શરૂઆત ભાજપથી કરી હતી, પરંતુ 2012માં તેઓ જેડીયુમાં જોડાયા હતા. 2014માં નીતિશ કુમારે પણ તેમને દરભંગા લોકસભા સીટ પરથી ઉમેદવાર બનાવ્યા હતા, પરંતુ તેઓ હારી ગયા હતા.
સંજય ઝાને ફરીથી વિધાન પરિષદમાં મોકલવામાં આવ્યા અને રાજ્ય કેબિનેટમાં મંત્રી બનાવવામાં આવ્યા. હાલમાં ઝા જળ સંસાધન અને જનસંપર્કના આકર્ષક વિભાગો ધરાવે છે. ઝાને નીતિશના કિચન કેબિનેટના સભ્ય પણ માનવામાં આવે છે.
4. હરિવંશ- રાજ્યસભાના ઉપાધ્યક્ષ હરિવંશે પણ સ્ક્રિપ્ટ લખવામાં અને તેને લાગુ કરવામાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. હરિવંશને નીતિશ કુમારના નજીકના માનવામાં આવે છે.
જ્યારે નીતિશ ભાજપ છોડીને આરજેડીમાં જોડાયા ત્યારે હરિવંશે પણ પદ છોડ્યું હોવાની ચર્ચા હતી. જોકે, નીતિશે તેમને પદ પરથી હટાવ્યા નથી.
સૂત્રોનું કહેવું છે કે હરિવંશે જ ભાજપ હાઈકમાન્ડને નીતિશ કુમારની સાથે આવવા તૈયાર કર્યા હતા. 2017માં પણ હરિવંશના આગ્રહ પર નીતીશ આરજેડી છોડીને ભાજપમાં જોડાયા હતા.
પત્રકારત્વમાંથી રાજકારણમાં આવેલા હરિવંશને નીતિશ કુમારે 2014માં પહેલીવાર રાજ્યસભામાં મોકલ્યા હતા. હરિવંશ 2018માં રાજ્યસભાના ઉપસભાપતિ બન્યા, ત્યારથી તેઓ આ પદ સંભાળી રહ્યા છે.
5. વિનોદ તાવડે- વિનોદ તાવડે ભાજપના રાષ્ટ્રીય મહાસચિવ અને બિહારના પ્રભારી છે. ગુરુવારે જ્યારે નીતિશ કુમાર ભાજપમાં જોડાશે તેવી ચર્ચા ચાલી રહી હતી ત્યારે તાવડેએ પોતે ડીલને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે મોટા નેતાઓ સાથે બેઠક કરી હતી.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, જ્યારે નીતીશના ભાજપમાં જોડાવાની અફવાઓ ચાલી રહી હતી, ત્યારે તાવડેએ ખાતરી કરી હતી કે મોટા નેતાઓ નીતિશ કુમાર વિરુદ્ધ કંઈ બોલે નહીં.
સૂત્રોનું કહેવું છે કે 7 જાન્યુઆરી 2024ના રોજ આ અંગે પટનામાં ભાજપના ટોચના નેતાઓની બેઠક પણ યોજાઈ હતી. આ બેઠકમાં ભાવિ રણનીતિ અંગે ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.
તાવડેને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નજીકના માનવામાં આવે છે અને 2022માં તેમને બિહારના પ્રભારી મહાસચિવ બનાવવામાં આવ્યા હતા.
6. કેસી ત્યાગી- જેડીયુના પ્રવક્તા અને નીતિશ કુમારના સલાહકાર કેસી ત્યાગી પણ આ અભિયાનમાં મુખ્યત્વે સામેલ છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે ત્યાગીની ભૂમિકા મીડિયા મેનેજમેન્ટ અને મેસેન્જરની છે. ત્યાગી નીતીશનો સંદેશ ભાજપ અને ભાજપનો સંદેશ નીતિશ સુધી પહોંચાડવાનું કામ કરી રહ્યા છે.
ત્યાગીએ નીતિશ કુમારના બીજેપીમાં સામેલ થવાના પ્રથમ સંકેત પણ આપ્યા હતા. 30 ડિસેમ્બર, 2023 ના રોજ, તેમણે પત્રકારોને કહ્યું હતું કે રાજકારણમાં કોઈ કાયમી દુશ્મન નથી.
હાપુડથી લોકસભાના સાંસદ રહી ચૂકેલા કેસી ત્યાગીને નીતિશ કુમારના નજીકના માનવામાં આવે છે. ત્યાગીના પુત્ર અમરીશ ત્યાગી હાલમાં ભાજપમાં છે.
7. વિજય ચૌધરી- JDU વતી નીતિશ કુમારના આ અભિયાનને લાગુ કરવાની જવાબદારી વિજય ચૌધરી પર છે. સૂત્રોનું કહેવું છે કે પહેલા લલન સિંહને JDU અધ્યક્ષ પદ પરથી હટાવવા પડ્યા હતા, જેના માટે ચૌધરીને આગળ મૂકવામાં આવ્યા હતા.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, વિજય ચૌધરીએ લલન સિંહ સાથે વાત કરી અને ખાતરી કરી કે પ્રમુખ પદનું ટ્રાન્સફર સરળતાથી થાય. 22 જાન્યુઆરીએ જ્યારે નીતિશ કુમાર રાજ્યપાલને મળવા ગયા ત્યારે વિજય ચૌધરી પણ તેમની સાથે હતા.
ચૌધરી નાણા અને સંસદીય વિભાગના મંત્રી છે અને નીતિશ કુમારની કિચન કેબિનેટના સભ્ય માનવામાં આવે છે. કોંગ્રેસમાંથી રાજકીય કારકિર્દી શરૂ કરનાર ચૌધરી 2005માં નીતિશ સાથે જોડાયા હતા.
2010માં તેમને બિહાર જેડીયુના પ્રદેશ અધ્યક્ષ પણ બનાવવામાં આવ્યા હતા. ચૌધરી જળ સંસાધન, ગૃહ, શિક્ષણ, નાણા જેવા મોટા વિભાગોના મંત્રી રહી ચૂક્યા છે.
ભાજપ માટે નીતિશ કેમ મહત્ત્વના અને નીતિશ માટે ભાજપ મહત્ત્વનું?
1. બિહારમાં લોકસભાની 40 બેઠકો છે. 2019માં ભાજપે નીતિશ કુમાર સાથે 39 બેઠકો જીતી હતી, પરંતુ આ વખતે પાર્ટીની સ્થિતિ નાજુક છે. બિહારને લઈને અત્યાર સુધીના તમામ ઓપિનિયન પોલમાં નજીકની લડાઈ જોવા મળી છે.
આ જ કારણ છે કે ભાજપ હાઈકમાન્ડ નીતિશને પોતાની સાથે રાખવાના પ્રયાસો કરી રહ્યું છે.
2. નીતીશ કુમાર પાસે જંગી સમર્થન નથી, પરંતુ નીતીશ વાતાવરણ બનાવવામાં માહેર છે. નીતીશના પ્રયાસોને કારણે જ ભાજપ વિરુદ્ધ ભારતનું ગઠબંધન બન્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં ભાજપ 2024 માટે કોઈ જોખમ લેવા માંગતી નથી.
3. નીતિશ કુમાર માટે ભાજપનું સમર્થન પણ જરૂરી છે. નીતિશ કુમારની પાર્ટીના ઘણા મોટા નેતાઓ અને તેમના નજીકના લોકો ED, IT અને CBIના રડાર પર છે. તેમાં એમએલસી રાધાચરણ સેઠ, વિજય ચૌધરીના સાળા અજય સિંહ ઉર્ફે કારુ અને ગબ્બુ સિંહના નામ સામેલ છે, જેઓ લલન સિંહના નજીકના છે.